Tentoonstellingen
Huis van levende boeken. De Bibliotheca Philosophica Hermetica
Vanaf 17 augustus 2022
Vanaf 17 augustus 2022 | Huis van levende boeken - De Bibliotheca Philosophica Hermetica
Verwacht
2024 | De magie van het Huis met de Hoofden
Geweest
7 mei - 31 juli 2022 | De Rozenkruisers Revolutie. Traditie en vernieuwing
22 december 2021 - 24 april 2022 | Open Boek. Een ontdekkingsreis door de Bibliotheca Philosophica Hermetica Collectie
17 september - 19 december 2021 | Eerherstel voor een dwarse denker - Adriaan Koerbagh (1633-1669)
9 juni - 12 september 2021 | De geheimen van de natuur
14 december 2019 - 1 augustus 2020 | Oog voor de wereld - De visionaire denker Jacob Böhme
13 juni - 16 november 2019 | Kabbala & Alchemie
5 december 2018 - 9 juni 2019 | Nieuwe themavitrines: private press-boeken
13 juni 2018 - 28 februari 2019 | Boek van Oranje
28 september - 24 november 2018 | In de ban van de band
Huis van levende boeken
De Bibliotheca Philosophica Hermetica
‘Zo boven, zo beneden.’ Het is een van de belangrijkste principes in de zogeheten hermetische filosofie, die genoemd is naar de Egyptische wijsgeer Hermes Trismegistus. Het wil zeggen dat de kosmos, de mens en de natuur op zowel spiritueel als materieel niveau in alles met elkaar verbonden zijn. De kosmos wordt weerspiegeld in de mens, de mens wordt weerspiegeld in de kosmos.
Dat was in de 15e eeuw, toen deze filosofie werd herontdekt, een inspirerende gedachte, die mensen met andere ogen naar de wereld liet kijken - en naar zichzelf. Zorg voor de natuur, de gelijkwaardigheid van man en vrouw, van alle volkeren, religies en rassen, en onze moderne opvattingen over wat het betekent om mens te zijn, hebben hun oorsprong in deze filosofie.
De Bibliotheca Philosophica Hermetica - de bibliotheek van de hermetische filosofie - is de bibliotheekcollectie van de Embassy of the Free Mind. De collectie omvat ruim 28.000 boeken, waaronder circa 2300 oude boeken en driehonderd handschriften uit de 15e, 16e, 17e en 18e eeuw; zeldzame, vaak prachtig geïllustreerde werken. In de tentoonstelling Huis van levende boeken - De Bibliotheca Philosophica Hermetica zie je een dwarsdoorsnede uit deze collectie. Niet alleen hermetische filosofie, ook verwante stromingen, zoals alchemie, kabbala, mystiek, christelijke theosofie, rozenkruisers, astrologie, magie en het vrije denken in het algemeen komen aan bod. Want in al deze stromingen kun je de belangrijke principes van de hermetische filosofie terugvinden.
Trakteer je ogen op prachtige oude boeken, ontdek de wijsheid en vrijheid van denken in al deze stromingen en prikkel je geest!
Vanaf 17 augustus 2022
Tickets
Bestel hier je ticket
ARCHIEF
De Rozenkruisers Revolutie. Traditie en vernieuwing
7 mei 2022 - 31 juli 2022
‘Ik wou dat de wereld mijn school was, diverse landen mijn leraren, menselijke daden mijn boeken, gedachtenuitwisseling mijn alfabet, prinselijke hoven mijn klaslokalen en ik de proefsteen van alles. (…) Wij zijn zo verzot op boekenwijsheid en hebben geen oog voor de dingen zelf. We weten dat iets gebeurt, maar niet waarom.’ Daniel Mögling (1596-1635)
Begin 17e eeuw verkeerde Europa in crisis; politieke en religieuze spanningen liepen op en zouden uiteindelijk leiden tot de Dertigjarige Oorlog. Het besef groeide dat er iets moest veranderen, niet alleen in de maatschappij, maar ook in de mens zelf. In enkele jaren tijd, van 1614-1616, werden – anoniem – drie geschriften gepubliceerd, de Fama Fraternitatis, de Confessio Fraternitatis (De Roep en De Belijdenis van de Rozenkruisers Broederschap) en Die Chymische Hochzeit Christiani Rosenkreutz (De Alchemische Bruiloft van Christiaan Rozenkruis). Deze geschriften riepen op tot een algehele vernieuwing van religie, wetenschap en samenleving op basis van de ‘hermetische filosofie’ en de nieuwste wetenschappelijke inzichten. Ze brachten de gemoederen van denkers en geleerden in heel Europa in grote beroering en inspireerden gedurende alle eeuwen daarna groepen van mensen hun ideeën te bestuderen.
De tentoonstelling De Rozenkruisers Revolutie. Traditie en vernieuwing neemt de bezoeker mee in het fenomeen van deze geheimzinnige broederschap rond de legendarische figuur van Christiaan Rozenkruis. Wie stonden er achter deze oproep? Wat wilden ze bewerkstelligen? Waarom moest dat anoniem? Waarom riep hun vreedzame boodschap niet alleen bijval op, maar ook verzet? En waarom is zij nog steeds actueel?
Geheime Figuren der Rosenkreuzer, handschrift, 1943
Deze afbeelding komt oorspronkelijk uit het boek Studium universalis van Valentin Weigel (1533-1588) en is door de eeuwen heen veelvuldig gekopieerd en ingekleurd. Weigel was dorpspredikant, maar schreef heimelijk spirituele teksten die pas na zijn dood werden gepubliceerd. Hoewel de autoriteiten zijn geschriften verboden, reikte hun invloed ver. Weigel bekritiseerde de nadruk die de kerk legde op dogma’s in plaats van een innerlijke spirituele beleving. Ook controversieel was zijn bewering dat álle mensen, niet alleen christenen, kinderen van God waren, een idee dat Jacob Böhme ook aanhing. Gaandeweg vermengde het publiek Weigels gedachtegoed met dat van Böhme, maar toch zijn er verschillen.
De afbeelding leunt sterk op de filosofie van Böhme. De drie grote bollen verwijzen naar Böhmes concept van ‘drie principes’ in de kosmos - licht, duisternis en natuur. Ook de ‘boom van de ziel’ is afgebeeld, eveneens een idee van Böhme. Volgens dit idee kan onze ‘boom van de ziel’ alleen door goddelijke hulp (de hand die uit de hemel reikt) bloeien en goede ‘vruchten’ voortbrengen.
Over de catalogus
De catalogus schetst de geschiedenis van de rozenkruisers en hun gedachtegoed aan de hand van originele bronnen die in de tentoonstelling te zien zijn. Daarnaast geven vijf auteurs hun visie op de doorwerking van de idealen in de antroposofie, de theosofie, de vrijmetselarij en de rozenkruisersgenootschappen van deze tijd.
Redactie Drs. José Bouman, Dr. Cis van Heertum en Drs. Natalie Koch
Jaar van publicatie: 2022
Aantal pagina's: 173
Uitgever: In de Pelikaan
Taal: Nederlands
Omslag: zachte kaft
E-book beschikbaar: Nog niet
Beschikbaar in andere talen: Engels
Prijs: € 25
Houd er rekening mee dat dit een pre-order is. Bestellingen worden begin mei verzonden.
Open Boek
Een ontdekkingsreis door de Bibliotheca Philosophica Hermetica Collectie
22 december 2021 - 24 april 2022
De kerncollectie van de bibliotheek in de Embassy of the Free Mind, de Bibliotheca Philosophica Hermetica, wordt gevormd door circa 2300 oude boeken en driehonderd handschriften uit de 15e, 16e, 17e en 18e eeuw, de periode van de Renaissance tot en met de Verlichting. Bij Renaissance denken we vaak aan de herontdekking van de klassieke oudheid, bij Verlichting aan rationeel denken. Maar ook buiten deze strikte kaders gebeurde er veel.
Onze kerncollectie werpt een uniek licht op een levendige spirituele traditie die in deze periode bleef bloeien. Hermetische filosofie, gnosis, mystiek, alchemie, kabbala, Rozenkruisers - het zijn maar enkele van de stromingen die deel uitmaken van deze traditie, die een rijke voedingsbodem vormde voor het zelfstandig nadenken over levensvragen. Centraal in al deze stromingen staat het onderzoeken van de natuur, de kosmos en de mens vanuit de overtuiging dat wij mensen in al onze vezels verbonden zijn met de wereld om ons heen.
In de regelmatig wisselende collectiepresentatie Open Boek presenteren medewerkers en vrijwilligers van de Embassy of the Free Mind, waaronder studenten van de studierichting History of Hermetic Philosophy aan de Universiteit van Amsterdam, boeken uit de collectie om je - opnieuw - kennis te laten maken met de veelzijdigheid en rijkdom van deze traditie. Waarom? Veel van deze stromingen zijn in de vergetelheid geraakt. Deels omdat het gedachtegoed zo indruiste tegen de kerkelijke en wereldlijke macht dat sommige auteurs het met hun leven moesten bekopen. Deels ook omdat de zich ontwikkelende wetenschap afstand nam van wat als ‘bijgeloof’ werd gezien. Desondanks kunnen deze boeken ook nu nog inspiratie bieden om met andere ogen naar de wereld te kijken - en naar onszelf.
In deze editie van Open Boek kun je zeldzame, vaak prachtig geïllustreerde boeken zien over de volgende onderwerpen:
- Joodse mystiek in het werk van de humanist Johannes Reuchlin
- de harmonie der sferen in het werk van Robert Fludd en Johannes Kepler
- de mysticus Jacob Böhme
- Doopsgezinden in Nederland
- de alchemist Heinrich Khunrath
- de alchemist Michael Maier en zijn multimediaboek Atalanta fugiens
- de visionaire kunstenaar en dichter William Blake
- de vrijdenker Dirck Volkertsz Coornhert
EERHERSTEL VOOR EEN DWARSE DENKER
ADRIAAN KOERBAGH (1633-1669)
17 september - 19 december 2021
Adriaan Koerbagh, ‘Aan de welwillende, waarheidlievende, vredelievende en verstandige lezers.’
Vanaf 17 september is de tentoonstelling 'Adriaan Koerbagh (1633-1669). Eerherstel voor een Dwarse Denker' te bezoeken in de Embassy of the Free Mind. De tentoonstelling, een initiatief van Vereniging Het Spinozahuis in Rijnsburg, was daar in de herfst van 2019 te zien en reisde daarna door naar het Elisabeth Weeshuis Museum in Culemborg in de herfst van 2020. Nu komt de tentoonstelling naar Koerbaghs geboortestad Amsterdam.
Adriaan Koerbagh: radicaler dan Spinoza?
In zekere zin was Koerbagh radicaler dan Spinoza: in tegenstelling tot Spinoza, die in het Latijn schreef, schreef Koerbagh bewust in het Nederlands om het volk te verlichten. Welke boodschap wilde hij verspreiden? Geloof, vond hij, berust op instemming, wat inhoudt dat je enige kennis moet hebben van datgene waarmee je instemt. Je kunt geloven wat je wil, maar kennis biedt meer houvast. Daarom stond hij een redelijke godsdienst voor: de rede was het enige en meest betrouwbare woord van God. Het zorgde ook voor grotere onderlinge verdraagzaamheid in de samenleving.
In zijn eigen tijd werd Koerbagh beschouwd als een ‘atheïstisch gedrocht’, samen met filosofen als Thomas Hobbes en Spinoza. Nu wordt hij terecht gezien als een vrijdenker. Zelf omschreef hij het vrije denken als volgt:
‘Niet alle nieuwe en vreemde dingen moeten zonder meer worden verworpen: ze moeten eerst met een open, onbevooroordeelde blik worden onderzocht en wat er waar in is, moet worden aanvaard en behouden. Als mensen dit niet doen, zullen ze altijd in de drek van onwetendheid blijven rondwentelen’.
Koerbagh, die debuteerde als woordenboekmaker, werkte zijn inzichten uit in Een licht schijnende in duistere plaatsen, dat pas in de 21e eeuw is gepubliceerd. In 1668 overhandigde de drukker, bang dat hij vervolgd zou worden wegens het helpen verspreiden van zulke radicale ideeën, halverwege het drukken de tekst aan de autoriteiten. Koerbagh werd in de zomer van 1668 opgepakt en veroordeeld tot een gevangenisstraf die hij niet zou overleven.
De tentoonstelling is een eerbetoon aan de oorspronkelijke vrijdenker Koerbagh. Het licht dat hij in duistere plaatsen wilde laten schijnen is niet uitgedoofd: in de tentoonstelling is het mogelijk zelf een pagina af te drukken van Koerbaghs in beslag genomen werk, dat in twee exemplaren bewaard is gebleven. ‘Elke godsdienst heeft een Koerbagh nodig’, waren de memorabele woorden van zijn vertaler Michiel Wielema. De tentoonstelling werd in 2019 geopend in Rijnsburg om te herdenken dat 350 jaar daarvóór Koerbagh al te vroeg stierf. Noteer de data in je agenda en kom kijken in Amsterdam om vast te stellen dat Koerbaghs ideeën nog steeds springlevend zijn – en hoogstnodig!
Luister hier naar een podcast over Adriaan Koerbagh, met tentoonstellingsmaker Hannah Laurens.
DE GEHEIMEN VAN DE NATUUR
9 juni - 12 september 2021
Reis mee naar een tijd waarin de wereld nog vol verborgen geheimen zat die de mens voor allerlei onopgeloste raadsels stelden. Tegelijkertijd nam de kennis over natuurlijke processen in de 17e eeuw wel steeds toe. De eerste grote wetenschappelijke ontdekkingen werden gedaan, ook al werden ze vaak niet zomaar voor waar aangenomen; denk
maar aan Copernicus’ ontdekking dat de aarde om de zon draaide. Toch konden veel verschijnselen nog niet verklaard worden. Die periode is de overgangsfase van het ‘betoverde’ naar het ‘onttoverde’
wereldbeeld.
Magie en moderne wetenschap
Volgens dat betoverde wereldbeeld sprak de natuur tot ons in symbolen, en als je die goed kon interpreteren, kon dat helpen om dieper inzicht te krijgen in de bedoelingen van de schepping, of zelfs van de Schepper. Je zou jouw rol in dit ondermaanse beter begrijpen en misschien de natuur naar je hand kunnen zetten, metmagische spreuken of handelingen. De boeken in deze tentoonstelling, allemaal afkomstig uit de bibliotheekcollectie van de Embassy of the Free Mind, hebben soms betrekking op die symbolische interpretatie van de natuur, en soms zijn ze het resultaat van een meer moderne wetenschappelijke kijk op de wereld. Zo is er een boek over de menselijke anatomie, gebaseerd op nieuw wetenschappelijk onderzoek, dat laagje voor laagje opengeklapt kan worden en de ‘geheimen’ van de organen, botten en aderen laat zie
Buitenaards leven, aardmanntjes en haringen met vreemde tekens!
Ook over de mogelijkheid dat er buitenaards leven was, werd op grond van sterrenkundige observaties inmiddels serieus gediscussieerd. Maar andere boeken laten juist zien dat de natuur nog als zeer geheimzinnig werd beschouwd en bevolkt werd door onzichtbare geesten, waaronder venijnige aardmannetjes die het goud bewaken, en hoe er verborgen boodschappen in de natuur zaten: haringen met vreemde tekens op hun lijf en uitbarstende vulkanen die slecht nieuws aankondigen voor de wereld.
Het goede nieuws is dat deze tentoonstelling nog te zien is tot begin september.
Tijdens de tentoonstelling geven de conservatoren speciale rondleidingen. Lees meer
OOG VOOR DE WERELD
Tentoonstelling en publicatie over de visionaire denker Jacob Böhme
Verlengd t/m 1 augustus 2020
Embassy of the Free Mind, Keizersgracht 123, Amsterdam
Amsterdam - Van 14 december 2019 tot en met 1 augustus 2020 presenteert de Embassy of the Free Mind (EFM) de tentoonstelling ‘OOG VOOR DE WERELD. De visionaire denker Jacob Böhme’. Deze reizende internationale tentoonstelling is een samenwerking tussen de Staatliche Kunstsammlungen Dresden en de EFM en heeft tot doel om Jacob Böhme (1575-1624) te eren als een van Duitsland’s grootste filosofen.
De schoenmaker die zich niet bij zijn leest hield
Jacob Böhme was schoenmaker van beroep maar schrijver uit roeping. In 1600 had hij een visioen waarin hem een allesomvattend inzicht werd gegund in de geheimen van de natuur en de kosmos. Het kostte hem ruim tien jaar om dit visioen uit te werken in zijn eerste pennevrucht Aurora. Toen dit in handschrift ging circuleren en direct populair werd, namen de plaatselijke authoriteiten het in 1613 in beslag en kreeg hij een publicatieverbod opgelegd. Toch weerhield dit hem er niet van om meer dan dertig werken te schijven. Böhme was een voorvechter van tolerantie: hij leverde
kritiek op oorlog, geweld en het vervolgen van minderheden.
Internationale samenwerking
De Staatliche Kunstsammlungen Dresden (SKD) lanceerde dit internationale project in 2017 in eigen huis met de tentoonstelling ‘ALLES IN ALLEM. Die Gedankenkwelt des mystische Philosophen Jacob Böhme’. De Embassy of the Free Mind (EFM) droeg bij als bruikleengever van oude drukken en handschriften. Voor deze Amsterdamse editie put de EFM in nog grotere mate uit eigen collectie. José Bouman en Cis van Heertum, conservatoren van de EFM, hebben een geheel nieuw facet toegevoegd aan de tentoonstelling en de begeleidende catalogus doordat zij de resultaten presenteren van tientallen jaren onderzoek naar de rol van Amsterdam in de verspreiding van Böhme’s gedachtegoed uitgevoerd door het eigen Ritman Research Institute.
Wat is er te zien?
De tentoonstelling neemt de bezoeker mee in Böhme’s denkwereld aan de hand van indringende vragen die hij in zijn boeken stelde, zoals ‘Denk je dat God alleen de God van de christenen is?’ en ‘Waaruit denk je dat de aarde en de sterren ontstaan zijn?’. De antwoorden die Böhme hierop zelf vond worden uitgewerkt in de thema’s Natuur, Tegenstelling, Zondeval, Schepping, Wedergeboorte en Vrijheid.
De bezoeker kan zich in de tentoonstelling ook in Böhme’s denkbeelden verdiepen door zich te laten meevoeren in de prachtige en complexe beeldtaal in zijn boeken, gemaakt door kunstenaars die probeerden zijn abstracte denkbeelden zichtbaar te maken. Tenslotte zijn er ook interactieve schermen met een symbolisch portret van Jacob Böhme, zijn eigen handschrift Aurora, de geweldige pop-up illustraties in de 18-eeuwse Engelse editie van zijn werken en een kaart van Amsterdam met daarop alle drukkers en boekverkopers die met Böhme in verband kunnen worden gebracht.
Welke verhalen worden er verteld?
De tentoonstelling OOG VOOR DE WERELD vertelt avontuurlijke verhalen. Zo wordt er verteld over hoe Böhme’s handschriften in een boekenkist hun weg vonden naar Amsterdam en over een overvallen konvooi. Over hoe zijn werk na Böhme’s dood wereldkundig werd gemaakt door de Amsterdammer Abraham Willemszoon van Beyerland, die zijn handschriften vertaalde, op eigen kosten liet drukken, en persoonlijk distribueerde. En dan is er het verhaal over het wonderlijke toeval dat Aurora niet alleen het eerste boek was dat Böhme schreef, maar ook het eerste boek (in het Nederlands) in de rijke boekencollectie van de Embassy of the Free Mind. Amsterdam werd Böhmes toegangspoort tot de wereld.
Het vervolg
Dankzij de genereuze steun van het Duitse Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Freistaat Sachsen reisde de tentoonstelling al eerder naar Coventry, Engeland, en zal na deze editie in Amsterdam volgend jaar te zien zijn in Wrocław, Polen, waarna zij een definitieve standplaats krijgt in Görlitz, Duitsland, waar Böhme het grootste deel van zijn leven woonde. De samenstellers van zowel de tentoonstelling als de begeleidende catalogi en wetenschappelijke bundels zijn Claudia Brink, Lucinda Martin en Cecilia Muratori.
Publicatie
De publicatie bij de tentoonstelling OOG VOOR DE WERELD wordt uitgegeven door Sandstein Verlag en is te koop in de EFM of op de website voor € 18,-
Bekijk hier een gesprek van Sven-Ake Hulleman met Rachel Ritman over Jacob Böhme en de werkelijkheid, verbondenheid, het Goddelijke en het innerlijke Licht. Rachel Ritman is tevens auteur van 'Oog in Oog met Jacob Böhme' dat in het museum en in onze webshop verkrijgbaar is.
Leer meer over Jacob Böhme in deze twee video's:
Neem een voorproefje van de tentoonstelling in onze virtuele tour hieronder.
OPENING
Op 13 december 2019 werd de tentoonstelling Oog voor de wereld. De visionaire denker Jacob Böhme feestelijk geopend. Bekijk hier de foto's.
KABBALA & ALCHEMIE
Tentoonstelling in de Embassy of the Free Mind
13 juni t/m 16 november 2019
Met trots presenteert de Embassy of the Free Mind (EFM) van 13 juni t/m 16 november 2019 Kabbala & Alchemie, de eerste tentoonstelling in haar nieuwe onderkomen Het Huis met de Hoofden aan de Keizersgracht 123 in Amsterdam. De EFM is een bibliotheek, een museum en een platform van het vrije denken. Kabbala en alchemie werden traditioneel gerekend tot de verborgen stromingen binnen de Europese cultuurgeschiedenis. De EFM wil met deze tentoonstelling de tamelijk onbekende relatie tussen deze twee onderwerpen voor het licht brengen en doet dat aan de hand van rijk geïllustreerde handschriften en gedrukte boeken uit de zestiende en zeventiende eeuw uit haar Bibliotheca Philosophica Hermetica Collectie en zeven bijzondere Hebreeuwse handschriften van de Amsterdamse bibliotheek Ets Haim – Livraria Montezinos, de oudste nog steeds actieve Joodse bibliotheek ter wereld.
Heinrich Khunrath, Amphitheatrum sapientiae aeternae, Hamburg 1595,
Universiteitsbibliotheek Bazel
Opening tentoonstelling Kabbala & Alchemie
(press release continues below)
Dichterbij God
Kabbala is een Joodse mystieke traditie die van generatie op generatie werd overgeleverd binnen kringen van ingewijden. Kabbalisten gingen ervan uit dat de Hebreeuwse taal van goddelijke oorsprong was, de taal ook waarin God hemel en aarde had geschapen. Door te mediteren op de letters van het Hebreeuwse alfabet en de verschillende Godsnamen kon de kabbalist dichter bij God komen. Daarnaast komt het mystieke verlangen God te kennen tot uitdrukking in het beeld van de levensboom, in de tentoonstelling gepresenteerd in de oudst bekende gedrukte houtsnede, uit 1516. De tien goddelijke eigenschappen (Hebreeuws: sefirot) aan deze levensboom zijn de eigenschappen waarmee God zich kenbaar maakt aan de mens.
Van lood naar goud
Alchemie heeft haar wortels in het oude Egypte van de eerste eeuwen van onze christelijke jaartelling. Alchemisten probeerden onedele metalen om te zetten in edele metalen als zilver en goud. Dit proces werd transmutatie genoemd. Zij braken de stoffen af om ze te zuiveren en voegden ze daarna weer samen. Daarvoor was het nodig de Steen der Wijzen te vervaardigen, het middel voor een geslaagde transmutatie. Medisch toegepast was de Steen ook een universeel geneesmiddel. Hij zuiverde het menselijk lichaam en genas alle ziekten.
Voor sommige alchemisten ging het alchemistische streven naar perfectie gelijk op met het streven naar eenwording met God en vervolmaking van de wereld.
Het natuurlijk en het bovennatuurlijke
De tentoonstelling verkent in het bijzonder het 16e en 17e-eeuwse fenomeen ‘Cabala chymica’ in de christelijke wereld. Hoe kwamen alchemie en kabbala samen? In een van de oudste kabbalistische werken, Sefer yetzirah, wordt gesteld dat er ‘gecombineerd’ en ‘gevormd’ moet worden – en ook de alchemist combineerde in zijn laboratorium stoffen om tot iets nieuws, iets beters, te komen. De Zwitserse arts en alchemist Paracelsus (1493-1541) was de eerste die kabbala (of: cabala) zag als onderdeel van de magie – een middel om het natuurlijke (de alchemie, het werken met de natuur) te verbinden met het bovennatuurlijke (God, de engelen). Het beeldmerk van deze tentoonstelling is een cirkelvormige gravure uit het meest bekende werk van de Duitse alchemist en christelijke kabbalist Khunrath (1560-1605): Amphitheatrum Sapientiae Aeternae (Amfitheater van de Eeuwige Wijsheid). Hij stelde dat ‘Kabbala, magie en alchemie in combinatie moesten worden gebruikt' en is daarmee een van de vroegste voorbeelden van het fenomeen Cabala Chymica.
Samenwerking Joods Cultureel Kwartier en de Embassy of the Free Mind
Peter Forshaw, Hoofd van het Ritman Onderzoeksinstituut van de EFM, heeft wetenschappelijk onderzoek verricht naar dit vrij zeldzame fenomeen. Hij heeft deze inzichten samen met conservator Cis van Heertum in de tentoonstelling verwerkt. De tentoonstelling sluit aan bij de internationale tentoonstelling Kabbala. De kunst van de Joodse mystiek, die van 29 maart t/m 24 augustus plaatsvindt in het Joods Cultureel Kwartier (JCK). De EFM heeft een zestal bijzondere drukken en manuscripten in bruikleen gegeven aan het JCK en ontvangt zeven unieke handschriften van Ets Haim in bruikleen voor de tentoonstelling Kabbala & Alchemie. Dit onderstreept een mooie, al ruim dertig jaar bestaande samenwerking tussen de Embassy of the Free Mind (EFM) met haar Collectie Bibliotheca Philosophica Hermetica en het Joods Cultureel Kwartier met de daaraan verbonden Ets Haim - Livraria Montezinos.
Lezingen en rondleidingen
De EFM verzorgt in samenwerking met het JCK en Ets Haim lezingen en rondleidingen. Sprekers zijn onder anderen Mirjam Knotter (conservator tentoonstelling Kabbala, JCK), Heide Warncke (conservator Ets Haim) en John MacMurphy (promovendus van de Leerstoelgroep Hermetische Filosofie, Universiteit van Amsterdam).
De tentoonstelling Kabbala & Alchemie wordt op 12 juni geopend door Emile Schrijver, algemeen directeur van het Joods Cultureel Kwartier, en is t/m 16 november 2019 van woensdag t/m zaterdag te bezichtigen in de EFM.
Met dank aan:
Bruikleengevers:
Sponsor tentoonstellingsgids:
Voor afbeeldingen, klik hier.
Boris de Munnick, persvoorlichter
E Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.; M 06-22978444
Embassy of the Free Mind, Keizersgracht 123, Amsterdam
NIEUWE THEMAVITRINES: PRIVATE PRESS BOEKEN
Na de tentoonstelling ‘In de ban van de band' met de adembenemende banden van boekbinder Geert van Daal, met prachtig bewerkt leer, met goud bewerkte of anderszins ingenieus versierde banden en dozen, richt de Embassy of the Free Mind zich nu op de binnenkant van boeken met een tentoonstelling gewijd aan een speciale categorie boeken uit haar eigen bezit: private press books. De beweging die luxe boeken in kleine oplagen op de markt bracht ontstond eind negentiende eeuw in Engeland en leidde tot een ware 'renaissance van het drukken'. Vanaf 5 december 2018 is in het museum een selectie boeken te bewonderen van typografische schoonheid, gedrukt op perkament of op speciaal papier, prachtig vormgegeven en geïllustreerd door gerenommeerde kunstenaars. De vier onderwerpen die voor de nieuwe tentoonstelling zijn gekozen, zijn Alchemie en Mystiek, met werken die behoren tot twee van de belangrijkste verzamelgebieden, en Sages and Legendes en Wijsheidstradities, met werken die vol symboliek zitten. Het is de eerste keer dat deze speciale verzamelinteresse het onderwerp is van speciale vitrines in de bibliotheek. Stevige kost maar toch een traktatie voor je ogen!
BOEK VAN ORANJE
Er zijn in totaal twintig boeken teruggevonden. Vijf, waaronder deze, zijn in Nederland. Vijftien zijn eigendom van de Staatsbibliotheek in Berlijn. Dit is het enige exemplaar in particulier bezit. Het boek stond in 1690 in de bibliotheek van de Prime Minister onder Queen Anne, Robert Harley. Het wisselde van hand in 1743 en verscheen later op veilingen in Londen (1938), New York (1951) en Parijs (2006). Op de laatstgenoemde veiling werd het boek gekocht door de Nederlandse eigenaar.
De Prins van Oranje koopt het Franse boek met de titel Le Songe de Poliphile in 1559 in Parijs. Hij is dan 26 jaar oud en verblijft korte tijd aan het hof van Hendrik II. Tijdens een jachtpartij verklapt de Franse koning hem de geheime afspraak met de Spaanse Koning Philips II over het uitroeien van de ketterij in de Nederlanden. Willem verbergt op dat moment zijn afschuw en wordt o.a. door de gebeurtenis in dit jaar ‘De Zwijger’ genoemd.
Aan de vooravond van de Tachtigjarige oorlog in 1567 verlaat de Prins zijn Kasteel in Breda, om in Dillenburg zijn strijd tegen de Spaanse Koning voort te zetten. Hij neemt zijn geliefde boek mee. Na zijn gewelddadige dood in 1584 raakt zijn bibliotheek, onder andere via familieleden, in alle richtingen verspreid.
Destijds was Le Songe de Poliphile een cultverhaal, zeker ook door de erotisch getinte omschrijvingen. De anonieme auteur, waarvan de naam zit verstopt in een acrostichon, etaleert in het verhaal zijn kennis van geheimzinnige zaken. De hoofdpersoon Poliphile droomt dat hij verdwaald is in een donker woud. Hij legt een lange weg af, eigenlijk een ingewikkeld initiatietraject, die hem uiteindelijk bij zijn geliefde Polia brengt. Met haar bezoekt hij het paleis en de fontein van Venus. Poliphile staat tijdens zijn tocht uitgebreid stil bij piramides, deuren, zuilen en obelisken. Hij dwaalt door prachtige tuinen, bewondert langdurig curieuze standbeelden (zoals een olifant met een obelisk op zijn rug), fonteinen en allegorische dieren. Hij leest ellenlange grafschriften en verwijlt bij raadselachtige reeksen hiëroglyfen. Hij ontmoet nimfen, saters, goden en mythologische personages.
IN DE BAN VAN DE BAND
DOOR GEERT VAN DAAL
Handboekbinder Geert van Daal (1941) maakt al sinds 1983 boekbanden en luxe cassettes voor de collectie Bibliotheca Philosophica Hermetica, verzameld door Joost R. Ritman. Hij maakt daarbij gebruik van luxe leersoorten, perkament en veelal door hem zelf gemaakte marmerpapieren. Als gerenommeerde handvergulder gebruikt hij voor de decoraties uitsluitend 23 karaats goud. Met zijn werk won hij prijzen in binnen- en buitenland. De komende maanden zijn bij ons ca. 100 prachtige boekbanden en kartonnages te zien, gemaakt voor de bibliotheek, voor andere verzamelaars en voor hemzelf. Daarnaast zullen er lezingen en demonstraties gehouden geworden. Bij de tentoonstelling verschijnt een geïllustreerde catalogus.
De tentoonstelling was te zien van 28 september tot en met 24 november 2018.
Meer foto's van de feestelijke opening van de tentoonstelling zijn te zien op onze Facebookpagina
VERLOREN BOEK UIT DE BOEKENKAST VAN WILLEM VAN ORANJE KOMT NAAR DE ‘EMBASSY OF THE FREE MIND’ TE AMSTERDAM.
Tijdens een bijeenkomst in het monumentale 17de-eeuwse stadspaleis het Huis met de Hoofden op 13 juni a.s. openen Esther Ritman, directeur van de Embassy of the Free Mind en Bart Laming, voorzitter van de Stichting Boek van Oranje de tentoonstelling van een bijzonder boek uit 1559, dat eigendom was van de Vader des Vaderlands. De Oranjeband draagt het wapen van Willem van Oranje. Het boek was lang verborgen in privécollecties en is in 2006 op een veiling ontdekt. Dit unieke exemplaar dat ‘De Zwijger’ zelf ooit in handen had is wereldwijd het enige exemplaar dat nog in privébezit is. Het is in zeer goede staat, niet gerestaureerd en van onschatbare waarde. Het boek wordt tot eind juli tentoongesteld in het museum aan de Keizersgracht 123 in Amsterdam.
Bart Laming, voorzitter van de stichting Boek van Oranje: “Het boek van de Prins was lang in privéverzamelingen verscholen. De uitgave van de vertaling en de tentoonstelling maakt het toegankelijk voor een groot publiek. Zo kan iedereen de betoverende kracht van het boek beleven, exact zoals de Vader des Vaderlands dat deed.”
Facsimile met nieuwe Nederlandse vertaling
Ter gelegenheid van de tentoonstelling verschijnt ook een facsimile met een nieuwe Nederlandse vertaling getiteld De droom van Poliphile. De Prins van Oranje bezat de tweede Franse vertaling uit 1554 van het oorspronkelijk Venetiaanse verhaal Hypnerotomachia Poliphili uit 1499.
Uitreiking eerste uitgave Het eerste exemplaar wordt uitgereikt aan Jelle Koopmans, Universitair hoofddocent aan de UvA in Romaanse taal- en letterkunde en verantwoordelijk voor de vertaalredactie. Drie Nederlandse en drie Belgische vertalers werkten twee jaar aan de vertaling die is bestemd om door een breed publiek gelezen en vooral begrepen te worden. Stichting Boek van Oranje geeft de vertaling uit om met de opbrengst het Nederlands erfgoed te kunnen aankopen en permanent onder te brengen bij een museum of instelling. Bij de opmaak van de vertaling is gebruik gemaakt van het Poliphile-lettertype en is de unieke typografie gehandhaafd. Afdrukken van de 181 originele houtsneden illustreren het verhaal. De facsimile is gedrukt op het grote folioformaat en is uitgevoerd in een faux lederen band met Oranjewapen. De speciale uitgave is voor 99 euro verkrijgbaar in de museumwinkel en via de boekhandel (ISBN: 9789 08208 7307).
Tentoonstelling
Nog nooit tevoren werd een boek uit Willem van Oranje’s bibliotheek publiek tentoongesteld. In de Embassy of the Free Mind wordt dit boek voor het eerst tentoongesteld. De nieuwe facsimile editie kan ter plaatse in het Frans en het Nederlands worden doorgebladerd en gelezen. Zo krijgen bezoekers een inkijkje in wat de Prins las.
Premier van Engeland
Er zijn in totaal twintig boeken teruggevonden. Vijf, waaronder deze, zijn in Nederland. Vijftien zijn eigendom van de Staatsbibliotheek in Berlijn. Dit is het enige exemplaar in particulier bezit. Het boek stond in 1690 in de bibliotheek van de Prime Minister onder Queen Anne, Robert Harley. Het wisselde van hand in 1743 en verscheen later op veilingen in Londen (1938), New York (1951) en Parijs (2006). Op de laatstgenoemde veiling werd het boek gekocht door de Nederlandse eigenaar.
Het jaar van De Zwijger
De Prins van Oranje koopt het Franse boek met de titel Le Songe de Poliphile in 1559 in Parijs. Hij is dan 26 jaar oud en verblijft korte tijd aan het hof van Hendrik II. Tijdens een jachtpartij verklapt de Franse koning hem de geheime afspraak met de Spaanse Koning Philips II over het uitroeien van de ketterij in de Nederlanden. Willem verbergt op dat moment zijn afschuw en wordt o.a. door de gebeurtenis in dit jaar ‘De Zwijger’ genoemd.
Tachtigjarige oorlog
Aan de vooravond van de Tachtigjarige oorlog in 1567 verlaat de Prins zijn Kasteel in Breda, om in Dillenburg zijn strijd tegen de Spaanse Koning voort te zetten. Hij neemt zijn geliefde boek mee. Na zijn gewelddadige dood in 1584 raakt zijn bibliotheek, onder andere via familieleden, in alle richtingen verspreid.
Droomverhaal
Destijds was Le Songe de Poliphile een cultverhaal, zeker ook door de erotisch getinte omschrijvingen. De anonieme auteur, waarvan de naam zit verstopt in een acrostichon, etaleert in het verhaal zijn kennis van geheimzinnige zaken. De hoofdpersoon Poliphile droomt dat hij verdwaald is in een donker woud. Hij legt een lange weg af, eigenlijk een ingewikkeld initiatietraject, die hem uiteindelijk bij zijn geliefde Polia brengt. Met haar bezoekt hij het paleis en de fontein van Venus. Poliphile staat tijdens zijn tocht uitgebreid stil bij piramides, deuren, zuilen en obelisken. Hij dwaalt door prachtige tuinen, bewondert langdurig curieuze standbeelden (zoals een olifant met een obelisk op zijn rug), fonteinen en allegorische dieren. Hij leest ellenlange grafschriften en verwijlt bij raadselachtige reeksen hiëroglyfen. Hij ontmoet nimfen, saters, goden en mythologische personages.
Esther Ritman, directeur van de Embassy of the Free Mind: “Het boek geeft een liefdesverhaal weer, dat nog altijd tot de verbeelding spreekt en tegelijkertijd levenslessen ontleent aan een allegorische beschrijving van de Klassieke Oudheid.”
Locatie: Embassy of the Free Mind
Huis met de Hoofden
Keizersgracht 123
1015 CJ Amsterdam
open woensdag t/m zaterdag van 10:00-17:00
www.embassyofthefreemind.com
Voor meer informatie
Embassy of the Free Mind
Boris de Munnick, pers & publiciteit
06 22 978 444
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
------------------------------------------------------------------------------------
SPECIFICATIES FACSIMILE
• Uiteenzetting Over De Droom Van Poliphile - F. Colonna
• Oorspronkelijke titel: Discours Du Songe De Poliphile
• Vertaald onder redactie van Dr. Jelle Koopmans
• Uitgever Stichting Boek van Oranje
• Afwerking Hardcover identiek aan de boekband van Willem van Oranje
• Bindwijze genaaid gebonden
• Lettertype Poliphilus
• Papier Rives Laid Vergé (90 gr/mÇ)
• Drukformaat Origineel Folio (335 X 222mm) 334 paginas
• Verschijningsdatum 1e druk: juni 2018 Beperkte Speciale oplage
• ISBN: 9789 08208 7307
• Prijs 99 euro
De themavitrines bevatten niet alleen oude drukken, handschriften en een enkel kunstwerk: onder de vitrines liggen aan de thema’s gewijde studies die je kunt inzien en meenemen naar de Leeszaal, de Studiezaal of de Phoenixzaal. Voor vervoering én verdieping….